Rối loạn lipid máu có chữa khỏi được không?

Rối loạn lipid máu ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt ở những người có lối sống ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh. Tình trạng này nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như xơ vữa động mạch, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Vậy rối loạn lipid máu có chữa khỏi được không? Cùng tìm hiểu kỹ hơn về vấn đề này qua bài viết dưới đây.

Hiểu rõ về rối loạn lipid máu

Định nghĩa Rối loạn lipid máu

Rối loạn lipid máu là tình trạng mất cân bằng các thành phần lipid (mỡ) trong máu như cholesterol, triglyceride, LDL-cholesterol (mỡ “xấu”), HDL-cholesterol (mỡ “tốt”). Khi rối loạn, các chỉ số này tăng hoặc giảm một cách bất thường, gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe.

Các thành phần lipid máu bị rối loạn

Cholesterol toàn phần cao Triglyceride cao LDL-cholesterol (mỡ “xấu”) cao HDL-cholesterol (mỡ “tốt”) thấp

Tác hại của rối loạn lipid máu kéo dài

Làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch: Lượng cholesterol, mỡ dư thừa theo thời gian sẽ đóng cứng thành mạch máu, gây tắc nghẽn dòng chảy.

Tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim: Khi mạch máu bị tắc, dòng máu lên não và tim sẽ bị giảm, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm này.

Gây tổn thương gan, thận, mắt: Các cơ quan này đều có thể bị tác động bởi lượng mỡ máu quá cao, dẫn đến nhiều biến chứng.

Nguyên nhân gây rối loạn lipid máu

Chế độ ăn uống không lành mạnh

Ăn quá nhiều thực phẩm chứa cholesterol cao như lòng đỏ trứng, phô mai, bơ, nội tạng động vật.

Ăn quá nhiều chất béo bão hòa từ thịt đỏ, mỡ động vật, dầu mỡ ăn nhiều chất bão hòa.

Ăn quá nhiều đường, thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn.

Dùng quá nhiều đồ uống có cồn, chất kích thích.

Ảnh hưởng của yếu tố di truyền

Một số trường hợp rối loạn lipid máu có nguyên nhân di truyền, được hình thành từ gien, di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Bệnh lý nội khoa kèm theo

Béo phì, thừa cân Đái tháo đường Hội chứng thận hư Suy giáp Stress kéo dài, mất ngủ

Phương pháp điều trị rối loạn lipid máu

Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh

Đây là giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất để điều trị rối loạn lipid máu mà không cần dùng đến thuốc. Lối sống lành mạnh sẽ giúp cải thiện tình trạng rối loạn, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng.

• Ăn nhiều rau, trái cây giàu chất xơ: Chất xơ có tác dụng giảm hấp thu cholesterol, hỗ trợ đào thải mỡ dư ra khỏi cơ thể. Nên ưu tiên các loại rau lá xanh, nấm, trái cây nhiều màu…
• Tăng cường ngũ cốc chế biến thô: Các loại bánh mì, gạo lứt, yến mạch… giàu chất xơ tốt cho người rối loạn lipid máu.
• Bổ sung thực phẩm giàu Omega-3, Omega-6: Cá trích, cá mòi, hạt óc chó, quả hạnh nhân, hạt điều… giúp cải thiện tỷ lệ lipid máu, giảm mỡ “xấu”, tăng mỡ “tốt”.
• Lựa chọn sữa tách béo, thịt gia cầm: Loại bỏ phần mỡ, da để giảm bớt lượng cholesterol, mỡ bão hòa không tốt cho sức khỏe.
• Ăn tỏi vừa phải: Tỏi có tác dụng làm tăng HDL-cholesterol (mỡ “tốt”), đồng thời giảm LDL-cholesterol (mỡ “xấu”) và triglyceride, phòng ngừa xơ vữa. Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều tỏi vì có thể gây tổn thương dạ dày.
• Ưu tiên chế biến món hấp, luộc: Hạn chế chiên rán, kho quá nhiều dầu mỡ để giảm lượng mỡ bão hòa.
• Hạn chế thực phẩm có hại: Mỡ, da, nội tạng động vật, sữa béo, lòng đỏ trứng, đồ chiên rán, bánh ngọt, thực phẩm nhiều đường, muối, chất bảo quản…
• Uống đủ nước, tối thiểu 2 lít/ngày
• Sử dụng dầu oliu, dầu cá, dầu hạt giàu axit béo không bão hòa.

Điều trị rối loạn lipid máu bằng thuốc

Đối với những trường hợp rối loạn lipid máu nặng, thay đổi lối sống không đủ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để kiểm soát tình trạng. Các loại thuốc được sử dụng phổ biến:

• Statin: Loại thuốc này làm giảm sản xuất cholesterol trong gan, từ đó giảm lượng cholesterol và LDL-C trong máu. Một số thuốc statin phổ biến là atorvastatin, rosuvastatin, simvastatin.
• Ezetimibe: Thuốc làm giảm hấp thu cholesterol từ thực phẩm, thường kết hợp với statin để tăng hiệu quả.
• Bile acid sequestrants: Làm giảm hấp thu cholesterol từ đường ruột, giúp giảm LDL-C.
• Fibrate: Giúp làm giảm triglyceride và tăng HDL-C, thường dùng cho người tăng triglyceride cao.
• Niacin (vitamin B3): Làm tăng HDL-C và giảm LDL-C, triglyceride.
• Thuốc kháng PCSK9 (Evolocumab, Alirocumab): Dùng khi không kiểm soát được LDL-C bằng statin. Thuốc làm tăng đào thải LDL-C ra khỏi cơ thể.

Tập luyện thể dục đều đặn

Tập thể dục thường xuyên giúp cơ thể duy trì cân nặng hợp lý, cải thiện tỷ lệ lipid máu và giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Khuyến nghị nên tập luyện ít nhất 150 phút/tuần với cường độ vừa phải đến mạnh.

Bỏ thuốc lá, tránh căng thẳng

Hút thuốc lá và stress kéo dài đều có nguy cơ làm tăng mỡ máu, cholesterol máu. Bỏ thuốc và thực hành các biện pháp giảm stress sẽ cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu.

Lưu ý khi điều trị rối loạn lipid máu

Thăm khám, tầm soát định kỳ Rối loạn lipid máu thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ phát hiện khi đi khám và xét nghiệm máu định kỳ. Người nguy cơ cao cần thăm khám để phát hiện và điều trị sớm, tránh biến chứng.

Tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn uống Chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh sẽ quyết định phần lớn hiệu quả điều trị. Cần tính toán lượng dinh dưỡng từ thực phẩm, đảm bảo đủ chất, đủ năng lượng và không làm tăng thêm rối loạn lipid.

Duy trì cân nặng hợp lý Béo phì, thừa cân sẽ dẫn đến rối loạn lipid máu cũng như gây ra nhiều bệnh lý khác. Cần duy trì cân nặng trong khoảng bình thường để giúp kiểm soát tốt tình trạng lipid máu. Đảm bảo lượng nước, chất béo không bão hòa Uống đủ nước mỗi ngày, từ 1,5-2 lít.

Sử dụng dầu ăn thực vật lành mạnh, giàu axit béo không bão hòa như dầu oliu, dầu hạt. Đi khám sức khỏe nếu có tiền sử gia đình Một số trường hợp rối loạn lipid máu xuất phát từ di truyền, gen. Nếu trong gia đình từng có người mắc bệnh tương tự, cần đi khám định kỳ để phát hiện sớm.

Rối loạn lipid máu hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện và điều trị đúng cách. Mức độ hồi phục phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng của rối loạn và sự tuân thủ phác đồ điều trị.

Với những trường hợp nhẹ, thay đổi lối sống với chế độ ăn khoa học và tập thể dục là giải pháp phòng ngừa, kiểm soát rối loạn hiệu quả. Với tình trạng nặng hơn, phải kết hợp cả điều trị bằng thuốc mới có thể làm giảm cholesterol, triglyceride máu về ngưỡng an toàn.